Διατροφή και στίγμα μεσογειακής αναιμίας

Διατροφή και στίγμα μεσογειακής αναιμίας

Το στίγμα της μεσογειακής αναιμίας αποτελεί ένα ιδιαίτερα συχνό φαινόμενο στους λαούς της μεσογείου. Η μεσογειακή αναιμία αποτελεί μία κληρονομική νόσο στην οποία δεν παράγεται αρκετή αιμοσφαιρίνη για τα ερυθρά αιμοσφαίρια. Η αιμοσφαιρίνη είναι η πρωτεΐνη των ερυθρών αιμοσφαιρίων που μεταφέρει το οξυγόνου από τους πνεύμονες στους ιστούς του σώματος. Όταν αυτή δεν υπάρχει σε επαρκή ποσότητα, τότε εμφανίζονται συμπτώματα κόπωσης, ζαλάδας και χλωμής όψης. Εκτός από τα άτομα που πάσχουν από μεσογειακή αναιμία, υπάρχουν τα άτομα που είναι φορείς της μεσογειακή αναιμίας ή αλλιώς έχουν το στίγμα. Αυτά τα άτομα φέρουν ένα γονίδιο που οδηγεί στην εμφάνιση της μεσογειακής αναιμίας και ενα φυσιολογικό γονίδιο. Ο συνδυασμός αυτός δεν οδηγεί στην εμφάνιση της νόσου. Παρόλα αυτά, άτομα φορείς της μεσογειακής αναιμίας, έχουν ορισμένα κλινικά σημεία κοντινά με αυτά της μεσογειακής αναιμίας, όπως είναι η χαμηλή αιμοσφαιρίνη. 

Διατροφικές ανάγκες φορέων της μεσογειακή αναιμίας 

Οι διατροφικές ανάγκες των ατόμων με στίγμα μεσογειακης αναιμίας, όσον αφορά τη ενέργεια και τα μακροθρεπτικά συστατικά (υδατάνθρακες, πρωτεΐνη και λίπη), δεν διαφέρουν από αυτές τους γενικού πληθυσμού. Συγκεκριμένα λοιπόν προτείνεται η πρόσληψη ενέργειας τόση όση να διατηρείται ένα φυσιολογικό βάρος και πρόσληψης των μακροθρεπτικών συστατικών μπορεί να κυμαίνεται ως εξης

• Υδατάνθρακες: 45-60% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης
• Πρωτεΐνη: 15-20% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης
• Λίπη: 20-35% της ημερήσιας ενεργειακής πρόσληψης

Τέλος προτείνεται η υιοθέτηση μίας μεσογειακού τύπου διατροφής, η οποία να περιέχει ποικιλία προϊόντων δημητριακών, συχνή κατανάλωση οσπρίων, ψαριών, χρήση ελαιολάδου αντί άλλων ελαίων και μειωμένη κατανάλωση κρέατος, 1-2 φορές την εβδομάδα. 

Ανάγκες σε βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία των φορέων μεσογειακής αναιμίας

Σίδηρος και φωσφορος

Παρόλο που μπορεί να σκεφτεί κανείς ότι η αυξημένη πρόσληψη σιδήρου είναι σημαντική γι αυτά τα άτομα, λόγω της αναιμίας, στην πραγματικότητα χρειάζεται προσοχή. Ειδικότερα, τα άτομα αυτά παρουσιάζουν αυξημένη απορρόφηση σιδήρου από το έντερο και γι αυτό, καλό είναι να μην καταναλώνουν συχνά τρόφιμα πλούσια σε σίδηρο, όπως το κόκκινο κρέας και τρόφιμα εμπλουτισμένα σε σίδηρο. 

Επιπλέον, φαίνεται ορισμένες φορές να εντοπίζονται λίγο αυξημένα επίπεδα φωσφόρου στα άτομα αυτά. Γι αυτό εκτός από τον σίδηρο, θέλει προσοχή και στην πρόσληψη του φωσφόρου. Πηγές του φωσφόρου είναι οι εξής:

• Γαλακτοκομικά
• Σολομός
• Κρέας (μοσχάρι και κοτόπουλο)
• Ξηροί καρποί 
• Ολικής άλεσης προϊόντα
• Σπαράγγια, ντομάτες, κουνουπίδι
• Επεξεργασμένα τρόφιμα

Δεν απαιτείται η πλήρης αποφυγή των παραπάνω τροφίμων, αλλά η κατανάλωση αυτών σύμφωνα με τις συστάσεις του γενικού πληθυσμού και η αξιολόγηση των επιπέδων φωσφόρου στο αίμα σε ετήσια βάση. 

Βιταμίνη D, Α, ασβέστιο και ψευδάργυρος

Τα τέσσερα αυτά θρεπτικά συστατικά φαίνεται να βρίσκονται συχνά σε έλλειψη στα άτομα φορείς της μεσογειακής αναιμίας. Γι αυτό και προτείνεται να γίνεται συχνός έλεγχος των επιπέδων τους στο αίμα. Η διατήρηση των επιπέδων αυτών των θρεπτικών συστατικών στα επιθυμητά επίπεδα, είναι εφικτή με την κατανάλωση τροφών πλούσιων σε αυτά. Εξαίρεση αποτελεί η βιταμίνη D, που το μεγαλύτερο μέρος αυτής “προσλαμβάνεται” μέσω της έκθεσης στον ήλιο. Ειδικότερα στην περίπτωση της βιταμίνης D και του ψευδαργύρου, μπορεί να ειναι απαραίτητη και η λήψη συμπληρώματος. Στον παρακάτω πίνακα μπορείτε να δείτε τις διατροφικές πηγές βιταμίνης Α, ψευδαργύρου και ασβεστίου.

Φυλλικό οξύ

Άλλη μια βιταμίνη στην οποία φαίνεται να υπάρχει έλλειψη στους φορείς μεσογειακής αναιμίας, λόγω της φύσης της ασθένειας και τις περισσότερες φορές απαιτείται η λήψη συμπληρώματος είναι το φυλλικό οξύ. Το φυλλικό οξύ έχει σημαντικό ρόλο στην δημιουργία των ερυθροκυττάρων γι αυτό και έχει σημασία σε σχέση με τη μεσογειακή αναιμία. Τρόφιμα πλούσια σε φυλλικο οξύ είναι τα εξής: 

• Μπρόκολο
• Λαχανάκια βρυξελλών
• Πράσινη φυλλώδη λαχανικά (μαρούλι, ρόκα, σπανάκι κ.α.)
• Αρακάς
• Ρεβίθια και φασόλια

Βιταμίνη Ε, C και σελήνιο 

Οι βιταμίνες E και C καθώς και το σελήνιο είναι μόρια που εμφανίζουν κυρίως αντιοξειδωτική δράση. Μέσω ομως αυτής της αντιοξειδωτικής τους δράσης στην περίπτωση της μεσογειακής αναιμίας, συμβάλλουν στην σωστή λειτουργία του σιδήρου μέσα στον οργανισμο. Όμως η έλλειψη των παραπάνω θρεπτικών συστατικών φαίνεται να είναι σχετικά συχνή σε άτομα με το στίγμα της μεσογειακή αναιμίας. Παρόλα αυτά, δεν φαίνεται η λήψη συμπληρώματος να βοηθάει σε αυτές τις περιπτώσεις. Επομένως, πρέπει να υπάρχει επαρκής πρόσληψη αυτών των θρεπτικών συστατικών μέσω της διατροφής. Τρόφιμα πλούσια σε αυτά τα θρεπτικά συστατικά είναι τα παρακάτω:

Συμπερασματικά

Μία διατροφή με ποικιλία τροφίμων, ώστε να προσλαμβάνονται όλες οι απαραίτητες βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία είναι απαραίτητη για τα άτομα με στίγμα μεσογειακής αναιμίας. Εάν ανιχνευθεί κάποια διατροφική έλλειψη τότε ενδεχομένως να είναι απαραίτητη η λήψη συμπληρώματος. Ειδικότερα, η λήψη συπληρώματος μπορει να εξαταστεί για τη βιταμίνη D, τον ψευδάργυρο και το φυλλικό οξύ. Προσοχή χρειάζεται όσον αφορά την πρόσληψη σιδήρου και φωσφόρου, καθώς μπορεί να φτάσουν σε υψηλά επίπεδα στο αίμα, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε αρνητικές επιδράσεις στον οργανισμό.