Tι είναι το μεταβολικό σύνδρομο;

Τι είναι το μεταβολικό σύνδρομο;

Το μεταβολικό σύνδρομο αποτελεί μία κατάσταση διαταραχής της υγείας όπου εμφανίζεται κεντρική παχυσαρκία μαζί με κάποιες μεταβολικές διαταραχές. Η κεντρική παχυσαρκία ορίζεται ως το αυξημένο σωματικό βάρος με δείκτη μάζας σώματος (ΔΜΣ) > 30 και περιφέρεια μέσης > 94 εκατοστά για τους άνδρες και > 80 εκατοστά για τις γυναίκες. Όσον αφορά τις μεταβολικές διαταραχές που μπορει να εμφανίζονται στην περίπτωση του μεταβολικού συνδρόμου, αυτές είναι οι παρακάτω:

-Υψηλά τριγλυκερίδια > 150 mg/dL ή ιστορικό θεραπεία τριγλυκεριδιων

-Χαμηλή HDL χοληστερόλη < 40 mg/dL για τους άνδρες και < 50 mg/dL για τις γυναίκες ή ιστορικό για χαμηλή καλή χοληστερόλη

-Υψηλή αρτηριακή πίεση, πάνω από 130/85 mm Hg ή ιστορικό θεραπείας υπέρτασης

-Υψηλό σάκχαρο νηστείας, πάνω από 100 mg/dL ή ύπαρξη διάγνωσης διαβήτη τύπου 2

Η παρουσία δυο χαρακτηριστικών από τα παραπάνω, θέτει τη διάγνωση του μεταβολικού συνδρόμου. Ειδικότερα όλα τα παραπάνω οδηγούν σε αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων και όχι μόνο. Στον αυξημένο κίνδυνο για εμφάνιση καρδιαγγειακών νοσημάτων και άλλων ασθενειών συνεισφέρει και η κεντρική παχυσαρκία. Γι αυτό και έχει δημιουργηθεί ο όρος μεταβολικό σύνδρομο για να κατονομάσει αυτήν την κατάσταση και είναι κάτι το οποίο πρέπει να αντιμετωπιστεί. 

Διατροφή και μεταβολικό σύνδρομο 

Η διατροφή στο μεταβολικό σύνδρομo πρέπει να έχει κάποιους συγκεκριμένους στόχους για την αντιμετώπιση του. Πρώτος και κύριος στόχος είναι η απώλεια βάρους και συγκεκριμένα λίπους από την περιοχή της κοιλιάς. Για την επίτευξη αυτού του στόχου είναι απαραίτητη μία υποθερμιδή ισορροπημένη διατροφή που θα στοχεύει ακριβώς στην απώλεια βάρους. Πέρα από αυτόν τον κύριο στόχο της απώλειας βάρους, πρέπει να τεθούν και κάποιοι στόχοι όσον αφορά τη βελτίωση των μεταβολικών δυσλειτουργιών που συνοδεύουν το μεταβολικό σύνδρομο. 

Διατροφή και αυξημένα τριγλυκερίδια

Στην περίπτωση των αυξημένων τριγλυκεριδίων πολλοί πιστεύουν ότι το πρόβλημα είναι η κατανάλωση υψηλής ποσότητας λιπαρών. Στην πραγματικότητα όμως το πρόβλημα είναι η αυξημένη πρόσληψη υδατανθράκων.  Η αυξημένη πρόσληψη υδατανθράκων οδηγεί σε αύξηση των τριγλυκεριδίων γιατι η περίσσεια των υδατανθράκων μετατρέπεται σε λίπος το οποίο κυκλοφορεί στο αίμα στη μορφή των τριγλυκεριδίων. Κάποιες πρακτικές διατροφικές συμβουλές κατάλληλες για τη μείωση των τριγλυκεριδίων είναι οι εξής: 

• Περιορισμός της πρόσληψης σακχάρων, μέσω του περιορισμού κατανάλωσης ζάχαρης, γλυκών, αναψυκτικών και συσκευασμένων χυμών με πρόσθετη ζάχαρη. Ιδανικά η κατανάλωση των τροφίμων αυτών πρεπει να αντικατασταθεί με φρούτα ή άλλα προϊόντα που περιέχουν φυσικές πηγές ζάχαρης, όπως μαρμελάδα με χυμό μήλο αντί για ζάχαρη. 
• Αποφυγή κατανάλωσης ενός γεύματος που να περιέχει μόνο υδατανθρακούχα τρόφιμα, όπως πατάτες, ρύζι, ζυμαρικά, ψωμί, φρυγανιές, μέλι. Το καλύτερο που έχετε να κάνετε είναι να κάνετε ένα συνδυασμό αυτών των τροφίμων και με τρόφιμα που είναι πλούσια σε πρωτεΐνη, όπως κρέας, γαλακτοκομικά, αυγά, ψάρια, θαλασσινά και όσπρια. 
• Μειώστε τη ζάχαρη στο καφέ της ή αντικαταστήστε την με ολιγοθερμιδικά γλυκαντικά, όπως στέβια, ασπαρτάμη, ζαχαρίνη, ερυθριτόλη κ.α. 

Διατροφή και αυξημένο σάκχαρο 

Στην περίπτωση του αυξημένου σακχαρου τοτε η προσοχή μας εφίσταται και πάλι στους υδατάνθρακες. Στο αυξημένο σάκχαρο, η αυξημένη πρόσληψη υδατανθράκων δεν μπορει να μεταβολιστεί ικανοποιητικά, λόγω της αδυναμίας δράσης της ινσουλίνης στο 100%. Το αποτέλεσμα είναι η συσσώρευση σακχάρου στο αίμα και έτσι η αύξηση της πιθανότητας για καρδιαγγειακά συμβάντα. Συγκεκριμένα τα άτομα με αυξημένο σάκχαρο πρέπει να:

• Επιλέγουν προϊόντα ολικής άλεσης αντί για λευκά, δηλαδή μαύρο ψωμί, μακαρόνια ολικής άλεσης, καστανό ρύζι κ.α. Η κατανάλωση προϊόντων ολικής άλεσης θα συμβάλλει στην πιο ομαλή αύξηση της γλυκόζης στο αίμα, άρα και σε καλύτερη διαχείριση αυτής από την ινσουλίνη που θα χορηγηθεί. 
• Καταναλώνουν συχνά γεύματα ανά 3-4 ώρες, ούτως ώστε να μην υπάρχει ο κίνδυνος υπογλυκαιμίας, αν μείνει κάποιος για πολλές ώρες νηστικός.
• Καταναλώνουν επαρκή ποσότητα φρούτων και λαχανικών, με στόχο τις 5 μερίδες τη μέρα
• Μη καταναλώνουν συχνά γλυκά, junk food, σφολιατοειδή, πατατάκια, αναψυκτικά κ.α. για τη διατήρηση της συνολικής υγείας αλλά και τη καλύτερη ρύθμιση του σακχάρου
• Συνδυάζουν διάφορες ομάδες τροφίμων σε κάθε γεύμα. Συγκεκριμένα στα κύρια γεύματα θέλουμε τον συνδυασμό ενός υδατανθρακούχου τροφίμου (ψωμί, μακαρόνια, ρύζι, πατάτα κ.λπ.) με ένα τρόφιμο πλούσιο σε πρωτεΐνη (αυγό, κρέας, γαλακτοκομικά, ψάρι), με ένα τρόφιμο με καλά λιπαρά (ελαιόλαδο, ελιές, αβοκάντο, ξηροί καρποί, βούτυρα ξηρών καρπών) και τέλος κάτι φρέσκο, όπως είναι τα φρούτα και τα λαχανικά. 
• Καταναλώνουν ενδιάμεσα σνακ, στα οποία συνδυάζουν τουλάχιστον 2 ομάδες τροφίμων, όπως φρούτα και ξηρούς καρπούς, ψωμί ή φρυγανιά με τυρί κ.λπ.
• Καταναλώνουν προϊόντα γαλακτοκομικών τα οποία να είναι light
• Περιορίσουν την ποσότητα της ζάχαρης στη διατροφή τους ή/και να την αντικαταστήσουν με γλυκαντικές ουσίες

Διατροφή και υπέρταση 

Η υπέρταση είναι άλλο ένα από τα χαρακτηριστικά του μεταβολικού συνδρόμου το οποίο χρήζει διατροφικής διαχείρισης. Το σημαντικό στην περίπτωση της υπέρτασης είναι ο περιορισμός της πρόσληψης αλατιού. Συγκεκριμένα προτείνονται τα εξής: 

• Η αποφυγή ή η μείωση της προσθήκης επιτραπέζιο αλατιού στα φαγητά
• Η μείωση της κατανάλωσης τροφίμων με υψηλή περιεκτικότητα αλατιού, όπως είναι τα τυριά, οι ελιές, τα τουρσί, οι αλατισμένοι ξηροί καρποί, τα πατατάκια κ.α. 
• Η επιλογής τροφίμων χαμηλής περιεκτικότητας αλατιού με βάση τη διατροφική ετικέτα. Τέτοια τρόφιμα είναι αυτά που το αλάτι είναι σε περιεκτικότητα αλατιού είναι < 0,3 γρ στα 100 γρ. τροφίμου. Αντίθετα όταν το αλάτι είναι μεταξύ 0,4-1,5 γρ. στα 100 γρ. τροφιμου θεωρείται μέτρια περιεκτικότητα αλατιού, ενώ > 1,5 γρ. αλατιού στα 100 γρ. τροφίμου θεωρείται υψηλή η περιεκτικότητα αλατιού στο τρόφιμο. 

Άσκηση και μεταβολικό σύνδρομο 

Η άσκηση είναι ένας ισχυρός σύμμαχος για την αντιμετώπιση του μεταβολικού συνδρόμου μαζί με τη διατροφή. Πρώτα από όλα, η άσκηση αποτελεί τον μοναδικό τρόπο με τον οποίο μπορεί να αυξηθεί η HDL χοληστερόλη (καλή χοληστερόλη). Εκτός όμως αυτού η άσκηση μπορεί να βοηθήσει και σε όλα τα υπόλοιπα χαρακτηριστικά του μεταβολικού συνδρόμου αλλά και στην απώλεια βάρους, η οποία είναι πολύ επιτακτική. Γι αυτο και είναι σημαντικό αν δεν κάνετε κάποια άσκηση στην καθημερινότητα σας να ξεκινήσετε να κάνετε, καθώς θα σας βοηθήσει από όλες τις πλευρές. Βρείτε κάτι που σας αρεσει και σας ευχαριστεί και θα μπορούσατε να το κάνετε 3 φορές την εβδομάδα, καθώς αυτή η συχνότητα φαίνεται να είναι ιδανική. Το καλύτερο είναι να έχετε κάποια δραστηριότητα για ενδυνάμωση και μία δραστηριότητα για αερόβιο. Με αυτόν τον τρόπο θα λάβετε όλα τα οφέλη που μπορεί να σας προσφέρει η άσκηση. 

Συμπερασματικά

Το μεταβολικό σύνδρομο αποτελεί μία κατάσταση που προϋπάρχει συνήθως των καρδιαγγειακών ασθενειών. Ουσιαστικά αποτελεί ένα σύνολο μεταβολικών δυσλειτουργιών που επιβαρύνουν τη λειτουργία της καρδιάς αλλά και των άλλων οργάνων. Γι αυτό και η διαχείριση της μέσω της διατροφής αλλά και της άσκησης είναι πολύ σημαντική. Μη διστάσετε λοιπόν να συμβουλευτείτε έναν διαιτολόγο-διατροφολόγο για να σας καθοδηγήσει κατάλληλα στη διαχείριση του μεταβολικού συνδρόμου.