Σύνδρομο νυχτερινής πρόσληψης τροφής (Νight Εating Syndrome)

Τι είναι το σύνδρομο νυχτερινής πρόσληψης τροφής (Νight Εating Syndrome);

Το σύνδρομο νυχτερινής πρόσληψης τροφής αποτελεί μία διατροφική διαταραχή, κατά την οποία παρατηρείται αφύπνιση το βράδυ, με σκοπό την κατανάλωση τροφής, η οποία θερμιδικά ξεπερνά το 25% της ημερήσιας θερμιδικής πρόσληψης. Για να τεθεί η διάγνωση του συγκεκριμένου συνδρομου πρέπει τέτοια επεισόδια να συμβαίνουν από 2 φορές την εβδομάδα και πάνω, ενώ το άτομο έχει πλήρη αντίληψη της κατάστασης και θυμάται το συμβάν της κατανάλωσης φαγητού την επόμενη μέρα. Παράλληλα το άτομο το επόμενο πρωί έχει αίσθημα ανορεξίας και δυσφορίας. (1,2)

Σε ποιά άτομα είναι πιθανότερο να εμφανιστει; 

Στο γενικό πληθυσμό, το σύνδρομο νυχτερινής πρόσληψης τροφής φαίνεται να εμφανίζεται σε ένα ποσοστο 1,5%. Ωστόσο, αυτό το ποσοστό αυξάνεται σε άτομα παχύσαρκα και άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2, κυρίως σε αυτά που δεν έχουν ρυθμισμένες τιμές σακχάρου. Επίσης άτομα τα οποία έχουν καταθλιπτική διάθεση φαίνεται ότι έχουν μεγαλύτερη πιθανότητα να εμφανίσουν το συγκεκριμένο σύνδρομο. (1)

Κριτήρια Διάγνωσης του Συνδρόμου νυχτερινής πρόσληψης τροφής

Υπάρχουν 6 κριτήρια για τη διάγνωση του συνδρόμου νυχτερινής πρόσληψης τροφής. Τα κριτήρια αυτά είναι παράλληλα και συμπτώματα και είναι τα εξής: 

1o Κριτήριο: Βραδινή υπερφαγία, όπου καταναλώνεται πάνω από το 25% της συνολικής ενεργειακής πρόσληψης μετά το τελευταίο γεύμα ή/και τουλάχιστον 2 επεισόδια νυχτερινής αφύπνισης για κατανάλωση τροφής την εβδομάδα.

2o Κριτήριο: Το άτομο πρέπει να έχει επίγνωση και να θυμάται το περιστατικό 

3o Κριτήριο: Τρία από τα παρακάτω πρέπει να ισχύουν:

• πρωινή ανορεξία
• έντονη επιθυμία για φαγητό μετά το τελευταίο γεύμα και πριν τον ύπνο ή κατά την αφύπνιση από τον ύπνο
• αϋπνία
• το να θεωρεί το άτομο ότι το φαγητό είναι απαραίτητο ώστε να πάει για ύπνο 
• καταθλιπτική διάθεση ή βραδινή κατάθλιψη  

4o Κριτήριο: Δυσφορία ή καθημερινή δυσλειτουργία 

5o Κριτήριο: Τα επεισόδια κάνουν εμφάνιση για πάνω από τρεις μήνες

6o Κριτήριο: Δεν πρέπει να υπάρχουν άλλες διατροφικές διαταραχές όπως υπερφαγία, ψυχικές διαταραχές ή μεταβολικές διαταραχές.

Πως εμφανίζεται το σύνδρομο νυχτερινής πρόσληψης τροφής;

Δεν είναι ακόμη ξεκάθαρος ο μηχανισμός με τον οποίο εμφανίζεται αυτό το σύνδρομο. Πρώτα από όλα, φαίνεται ότι υπάρχουν γενετικοί παράγοντες που συμβάλλουν κατά ένα βαθμό στην εμφάνιση του συνδρόμου. Πέρα από αυτό, φαίνεται να υπάρχει μία διαταραχή του κιρκάδιου ρυθμού. Ειδικότερα, παρατηρείται μία καθυστέρηση του κιρκάδιου ρυθμού σχετικά με την πρόσληψη τροφής. Φαίνεται ότι ασχέτως των επεισοδίων νυχτερινής πρόσληψης τροφής, υπάρχει μια μειωμένη όρεξη για κατανάλωση τροφής τις πρώτες ώρες της μέρας, και αντίστοιχα αυξημένη όρεξη τις βραδινές ώρες. Ειδικότερα, παρατηρήθηκε σε αυτά τα άτομα μια διαταραχή στην έκκριση ορμονών που ρυθμίζουν την πρόσληψη τροφής, όπως είναι η ινσουλίνη, λεπτίνη και όχι μόνο. Παράλληλα, η δυσλειτουργία 3 διαφορετικών συστημάτων ορμονών που συνδέονται με τον κιρκάδιο ρυθμό,  φαίνεται να σχετίζεται με την εμφάνιση του συνδρόμου. Ωστόσο ακόμη δεν γνωρίζουμε ακριβώς πως μπορεί να εμφανίζεται το σύνδρομο και τι μπορει να επηρεάζει. (1,2)

Πως θεραπεύεται το σύνδρομο νυχτερινής πρόσληψης τροφής;

Η θεραπεία του συγκεκριμένου συνδρόμου είναι άλλο ένα κομμάτι το οποίο χρήζει περαιτέρω διερεύνησης. Αυτό που φαίνεται από τις μέχρι τώρα έρευνες είναι ότι χρειάζεται μια ολιστική προσέγγιση στη θεραπεία του συνδρόμου. 

• Ψυχολογική Υποστήριξη: Οι συνεδρίες με έναν ψυχολόγο ή ψυχίατρο μπορούν να βοηθήσουν στην διαχείριση του συνδρόμου. Ειδικότερα, τα διαθέσιμα δεδομένα προτείνουν κυρίως την χρήση της συμπεριφορικής γνωσιακής θεραπείας ως μία καλή μέθοδο αντιμετώπισης του συνδρόμου. 
• Φαρμακοθεραπεία: Πέρα από αυτό, έχουν γίνει και κάποιες μελέτες σχετικά με την φαρμακοθεραπεία αυτού του συνδρόμου και φαίνεται η χρήση εκλεκτικών αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης (φάρμακα που χρησιμοποιούνται για την αντιμετώπιση της κατάθλιψης) βοηθάει στην αντιμετώπιση του συνδρόμου. Ειδικότερα, το σύστημα σεροτονίνης στον εγκέφαλο αποτελεί έναν από τους ορμονικούς μηχανισμούς που η δυσλειτουργια του φαίνεται να σχετίζεται με την εμφάνιση του συνδρόμου. Επιπλέον, η χρήση μελατονίνης φαίνεται και αυτή να βοηθάει στο συγκεκριμένο σύνδρομο.
• Διατροφική υποστήριξη: ένας διαιτολόγος μπορεί να σας βοηθήσει να δημιουργήσετε ένα πρόγραμμα διατροφής, ώστε να μειώσετε το βάρος σας, καλύπτοντας όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά, μέσω μιας ισορροπημένης διατροφής. Παράλληλα μπορεί να σας εκπαιδεύσει στις επιλογές τροφών που είναι κατάλληλες για πριν τον ύπνο, ενώ θα σας καθοδηγήσει στις κατάλληλες ώρες κατανάλωσης γευμάτων ώστε, να μην επηρεάζουν τον ύπνο σας.
• Αποφυγή καφεΐνης και αλκοόλ: Η καφεΐνη και το αλκοόλ είναι ουσίες, οι οποίες μπορεί να διαταράξουν τον ύπνο. Επομένως καλό είναι να αποφεύγετε την κατανάλωση αυτών, ιδιαίτερα της καφεΐνης μετά το μεσημέρι. 

Παράλληλα έχουν προταθεί και άλλες μέθοδοι θεραπείας, όπως είναι η φωτοθεραπεία και οι ασκήσεις μυαλού-σώματος όπου πραγματοποιείται χαλάρωση των μυών. (1,2)

Συμπερασματικά

Το σύνδρομο νυχτερινής πρόσληψης τροφής φαίνεται να είναι πολυπαραγοντικό σύνδρομο που ακόμη δεν έχουν διευκρινιστεί πλήρως όλοι οι παράγοντες που οδηγούν στην εμφάνιση του συνδρόμου. Η συμπεριφορική γνωσιακή θεραπεία φαίνεται να αποτελεί τη κύρια μέθοδο αντιμετώπισης σε συνδυασμό με φαρμακευτική αγωγή όπου κρίνεται απαραίτητη. Για τα άτομα με αυξημένο ΔΜΣ που εμφανίζουν το σύνδρομο, καλό είναι να μπουν σε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους, το οποίο όμως να μην είναι πολύ στερητικό, ουτώς ώστε να περιορίσουν την εμφάνιση των συμπτωμάτων του συνδρόμου.