Συντήρηση τροφίμων: πως να το κάνεις με ασφάλεια;

Το μαγειρεμένο τρόφιμο και η σωστή συντήρησή του

Η σωστή διαδικασία για την συντήρηση των τροφίμων είναι άκρως σημαντική, για την διατήρηση όλων των θρεπτικών συστατικών του φαγητού, της γεύσης και φυσικά για την αποφυγή ανάπτυξης μικροοργανισμών που μπορεί να θέσουν σε κίνδυνο τον οργανισμό μας. Παρακάτω θα βρεις όλες τις χρήσιμες πληροφορίες που χρειάζεσαι για τη συντήρηση τροφίμων, έτσι ώστε την επόμενη φορά που θα θέλεις να αποθηκεύσεις ένα μαγειρεμένο φαγητό να είσαι σίγουρος πως η συντήρηση θα γίνει σωστά. 

Ποια είναι η διάρκεια συντήρησης ενός τροφίμου στο ψυγείο  

Η διάρκεια συντήρησης ενός μαγειρεμένου τροφίμου εξαρτάται από το είδος του τροφίμου. Θα μπορούσαμε να πούμε πως ο μέσος όρος διάρκειας για τα περισσότερα τρόφιμα με μερικές εξαιρέσεις, είναι ίδιος. Τρόφιμα όπως το κόκκινο κρέας, το λευκό (όπως το κοτόπουλο και η γαλοπούλα) και τα ψάρια μπορούν να συντηρηθούν στο ψυγείο για 4 μέρες. Τρόφιμα τα οποία έχουν κομματάκια κρέατος και ζωμό (π.χ η κοτόσουπα) καλό θα ήταν να καταναλωθούν εντός 2 ημερών. Φαγητά που περιέχουν ρύζι έχουν μικρότερη διάρκεια ζωής, η οποία είναι η 1 μέρα. Σε τέτοιου είδους τρόφιμα μπορεί να αναπτυχθούν ανεπιθύμητοι οργανισμοί πολύ πιο εύκολα απ ότι πιστεύουμε. [1]  

Πάντα ανεξαρτήτως ημερών, πριν καταναλώσουμε ένα μαγειρεμένο τρόφιμο θα πρέπει να ελέγχουμε την ποιότητά του. Αν π.χ παρατηρήσουμε ότι το τρόφιμο έχει δυσάρεστη μυρωδιά ή κάποια αλλαγή στο χρώμα του, δεν πρέπει να το καταναλώσουμε. 

Φυσικά δεν μπορούμε να παραλείψουμε να αναφέρουμε πως έχει μεγάλη σημασία και η θερμοκρασία του ψυγείου γιατί ακόμα και εκεί αναπτύσσονται μικροοργανισμοί. Η θερμοκρασία ψύξης πρέπει να είναι λιγότερη από 5°C. Αυτό, διότι μεταξύ των 5°C και 60°C είναι πολύ εύκολο να αναπτυχθούν μικρόβια.

Πως γίνεται η σωστή συντήρηση μαγειρεμένου τροφίμου στο ψυγείο

Ο χρόνος που θα παραμείνει το μαγειρεμένο τρόφιμο εκτός ψυγείου είναι αρκετά σημαντικός. Δεν πρέπει ποτέ να τοποθετείται ένα μαγειρεμένο τρόφιμο στο ψυγείο πριν κρυώσει λόγω κινδύνου αλλαγής της θερμοκρασίας του ψυγείου, κάτι που θα οδηγήσει σε ανάπτυξη μικροοργανισμών. [2] 

Στην περίπτωση που το μαγειρεμένο φαγητό είναι ακόμα ζεστό, μπορείς να το τοποθετήσεις σε ένα πιο δροσερό σημείο στην κουζίνα για περίπου 2 ώρες μέχρι να έρθει σε θερμοκρασία δωματίου και μετά να το βάλεις στο ψυγείο. Αν έχεις προετοιμάσει μεγάλη ποσότητα φαγητού, χώρισε το σε μικρότερες έτσι ώστε να κρυώσει σε μικρότερο χρονικό διάστημα. 

Για να αποφευχθεί κάποια πιθανή μόλυνση εντός του ψυγείου προτείνεται το ωμό κόκκινο ή το λευκό κρέας και τα ψάρια, να αποθηκεύονται ξεχωριστά από τα μαγειρεμένα τρόφιμα. Όλα τα τρόφιμα ανεξάρτητα αν είναι μαγειρεμένα ή όχι θα πρέπει να τοποθετούνται στα κατάλληλα σκεύη. Προτείμησε κάποιο δοχείο που κλείνει αεροστεγώς.  

Συντήρηση μαγειρεμένων τροφίμων στην κατάψυξη

Τα περισσότερα μαγειρεμένα τρόφιμα μπορούν να συντηρηθούν στην κατάψυξη. Ωστόσο τρόφιμα όπως το ρύζι, η πατάτα και τα μακαρόνια δεν προτείνεται να τοποθετούνται στην κατάψυξη καθώς κατά την διάρκεια του μαγειρέματος απορροφούν αρκετό νερό. Αν τοποθετηθούν στην κατάψυξη, όταν αποψυχθούν η σύσταση τους θα έχει αλλοιωθεί. Στην περίπτωση όμως που ένα μαγειρεμένο τρόφιμο έχει και σάλτσα (π.χ λεμονάτο, αρακάς κ.α) τότε η σάλτσα ουσιαστικά προστατεύει την σύσταση του και δεν αλλοιώνει το φαγητό. 

Όπως και στο ψυγείο έτσι και στην κατάψυξη, θα πρέπει να χρησιμοποιείται το κατάλληλο δοχείο αποθήκευσης όπως για παράδειγμα ένα δοχείο που κλείνει αεροστεγώς ή ειδικές σακούλες κατάψυξης που κυκλοφορούν στο εμπόριο. Με αυτόν τον τρόπο το τρόφιμο θα διατηρηθεί πιο σωστά και θα αποφευχθεί το «κάψιμο» της κατάψυξης. 

Το «κάψιμο» συμβαίνει λόγω μετατροπής του πάγου σε υδρατμούς και το αποτέλεσμα θα είναι το τρόφιμο να σκληρύνει και να χάσει την υγρασία του. Αυτό δεν το καθιστά ακατάλληλο προς κατανάλωση όμως, αλλοιώνει την υφή και την γεύση του. 

Όπως και στο ψυγείο, έτσι και στην κατάψυξη δεν πρέπει ποτέ να τοποθετείται το τρόφιμο ζεστό. Αυτό γιατί αν αποθηκευτεί ζεστό το τρόφιμο, θα αυξήσει την θερμοκρασία της κατάψυξης το οποίο με την σειρά του θα προκαλέσει μείωση απόδοσης της κατάψυξης και έτσι μπορεί να αναπτυχθούν ανεπιθύμητοι οργανισμοί. 

Ποιος είναι ο σωστό τρόπος να αποψυχθεί ένα τρόφιμο; 

Ο πιο σωστός τρόπος για να αποψυχθεί ένα τρόφιμο είναι να μεταφερθεί από την κατάψυξη στην συντήρηση, δηλαδή στο ψυγείο. Το φαγητό ή τρόφιμο που χρειάζεται απόψυξη καλό θα ήταν μην τοποθετηθούν κοντά σε έτοιμα τρόφιμα προς κατανάλωση καθώς έτσι θα μειωθούν οι πιθανότητες επιμόλυνσης. 

Υπάρχει ακόμα ένας τρόπος που όμως χρήζει αρκετής προσοχής. Μπορείς λοιπόν να τοποθετήσεις το κατεψυγμένο τρόφιμο κάτω τρεχούμενο κρύο νερό. Ωστόσο το τρόφιμο θα πρέπει να είναι σε στεγνή συσκευασία ή πλαστική σακούλα. Φυσικά ο νεροχύτης θα πρέπει να είναι πολύ καθαρός και το νερό της βρύσης να έχει θερμοκρασία χαμηλότερη των 20°C. 

Είναι εύκολο να πάθω δηλητηρίαση από την κακή συντήρηση τροφίμων; 

Είναι αρκετά εύκολο! Ειδικά σε τρόφιμα όπως το κοτόπουλο. Μπορεί ναι μεν να έχει μαγειρευτεί το φαγητό στους σωστούς χρόνους, αν δεν έχει αποψυχθεί πλήρως τότε υπάρχει κίνδυνος ανάπτυξης Salmonella. Αυτό συμβαίνει γιατί, χάνεται αρκετή θερμότητα για να λιώσει ο πάγος που υπάρχει στο εσωτερικό του τροφίμου και έτσι δεν φτάνει η θερμοκρασία τους κατάλληλους βαθμούς που χρειάζονται για να εξουδετερωθεί το μικρόβιο της Salmonella. Σε σύγκριση με άλλες ασθένειες, που απαιτούν πολλά κύτταρα για να παρουσιαστούν, η Salmonella θα παρουσιαστεί ακόμα και με 10. 

Ευπαθής ομάδες ατόμων όπως γυναίκες κατά την διάρκεια της κύησης, άτομα τρίτης ηλικίας, παιδιά και άτομα με παθολογικές ασθένειες θα πρέπει να είναι ακόμα πιο προσεκτικοί στο τι καταναλώνουν καθώς κρίνονται πιο ευάλωτοι στις τροφικές δηλητηριάσεις. 

Συνοπτικά για τη συντήρηση τροφίμων

Η ποιότητα του τροφίμου που καταναλώνεται δεν κρίνεται μόνο από την καλλιέργειά του αλλά και από τον τρόπο μαγειρέματος και τον τρόπο συντήρησής του. Η σωστή αποθήκευση και συντήρηση των τροφίμων στο ψυγείο και την κατάψυξη μειώνει πολύ τις πιθανότητες ανάπτυξης ανεπιθύμητων μικροοργανισμών και συνεπώς την εμφάνιση τροφικής δηλητηρίασης.