Υπερφαγικά επεισόδια

Τι είναι τα υπερφαγικά επεισόδια;

Τα υπερφαγικά επεισόδια ως διατροφική διαταραχή χαρακτηρίζεται από υπερβολική κατανάλωση τροφής σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα, ποσότητα τροφής που φυσιολογικά ένα άτομο δεν μπορεί να καταναλώσει σε αυτό το διάστημα. 

Ο φαύλος κύκλος της Υπερφαγίας

Το άτομο που παρουσιάζει επεισόδια υπερφαγίας, νιώθει ότι δε μπορεί να σταματήσει να τρώει, έχει έντονη δυσφορία μετά από αυτά, αλλά και τύψεις για το φαγητό που κατανάλωσε. Έτσι ακολουθεί ο φαύλος κύκλος της υπερφαγίας: το άτομο ακολουθεί δίαιτα, ώστε να αντιρροπήσει το υπερφαγικό επεισόδιο, κατά τη διάρκεια αυτής του έρχεται επιθυμία για την κατανάλωση ενός αποκλεισμένου πιθανώς τροφίμου από τη δίαιτα, ωστόσο το άτομο αποφεύγει να το καταναλώσει, με αποτέλεσμα να εμφανιστεί στη συνέχεια νέο υπερφαγικό επεισόδιο. Συνήθως τα τρόφιμα που καταναλώνονται στα υπερφαγικά επεισόδια είναι τρόφιμα που δεν θεωρούνται υγιεινά, όπως junk food, γλυκά, μπισκότα, πατατάκια κ.α. 

Άλλα χαρακτηριστικά ενός υπερφαγικού επεισοδίου είναι η κατανάλωση φαγητού:

• πολύ γρηγορότερα από το φυσιολογικό
• μέχρι να υπάρξει γαστρεντερική δυσφορία 
• σε μεγάλη ποσότητα, χωρίς την παρουσία πείνας
• όταν το άτομο βρίσκεται μόνο του

Για τη διάγνωση της διαταραχής της υπερφαγίας πρέπει ένα άτομο να αντιμετωπίζει τέτοια επεισόδια 1 φορά την εβδομάδα για 3 μήνες. (1)

Έχω διατροφική διαταραχή; 

Ενδεχομένως να έχετε παρατηρήσει και εσείς κάποια παρόμοια συμπεριφορά, π.χ. κατανάλωση μεγαλύτερης ποσότητας φαγητού από ότι συνηθίζετε, λόγω κάποιου αγαπημένου φαγητού που σας έχει λείψει, ή λόγω λαιμαργίας κ.α. Ωστόσο δεν σημαίνει ότι έχετε τη διατροφική διαταραχή της υπερφαγίας, καθώς βασικό στοιχείο αυτήν είναι η υπερβολική κατανάλωση φαγητού, όπως 1 ολόκληρο ταψί γλυκού. Παρ’ όλα αυτά, τέτοιες συμπεριφορές μπορεί να υποδηλώνουν μια διαταραγμένη σχέση με το φαγητό, ειδικότερα αν ακολουθείται μια αυστηρή δίαιτα. Συγκεκριμένα, η διαταραγμένη σχέση με το φαγητό ξεκινάει με την στέρηση του και στην συνέχεια εμφανίζεται ένα ξέσπασμα, όπως ακριβώς και στον φαύλο κύκλο της υπερφαγίας.

Αίτια των υπερφαγικών επεισοδίων 

Η συχνή ενασχόληση με το φαγητό, η ακολούθηση διαιτών και ο περιορισμός της τροφής, είναι παράγοντες που συμβάλλουν στην εμφάνιση υπερφαγικών επεισοδίων, αφού η στέρηση αγαπημένων τροφίμων, η οποία είναι εμφανής στις παραπάνω περιπτώσεις, θα οδηγήσει κάποια στιγμή στο ξέσπασμα. Επίσης, φαίνεται ότι άτομα τα οποία έχουν χαμηλή αυτοεκτίμηση, νιώθουν υποδεέστεροι σε σχέση με τους γύρω τους και έχουν κακή εικόνα του σώματος τους, έχουν αυξημένες πιθανότητες να εμφανίσουν κάποιο υπερφαγικό επεισόδιο. (2)

Πως επηρεάζει το βάρος και τη ψυχολογία;

Τα άτομα που εμφανίζουν επεισόδια υπερφαγίας συνήθως παρουσιάζουν φυσιολογικό ή αυξημένο βάρος. Αυτό συνήθως εξαρτάται από την κατάσταση βάρους του ατόμου πριν την έναρξη των επεισοδίων, π.χ. αν το άτομο ήταν παχύσαρκο, κατά πάσα πιθανότητα θα διατηρήσει το βάρος του. Στην περίπτωση ατόμων φυσιολογικού βάρους με επεισόδια υπερφαγίας, μπορεί να εμφανιστεί μια μικρή πρόσληψη βάρους. 

Η ψυχολογία αυτών των ατόμων ήδη πριν την έναρξη των επεισοδίων δεν είναι τόσο καλή, αλλά και η κατάσταση αυτή της υπερφαγίας επιδεινώνει την κακή ψυχολογία, κυρίως ως προς την εκτίμηση του ατόμου για τον εαυτό του και την εικόνα σώματος του. Επιπλέον, δεδομένου ότι το άτομο νιώθει ενοχές και τύψεις λόγω των υπερφαγικών επεισοδίων, επιλέγει συνήθως να τρώει μόνο του, με αποτέλεσμα να απομονώνεται κοινωνικά και έτσι να είναι έντονο το αίσθημα της μοναξιάς. (3)

Πως μπορείς να το ξεπεράσεις; 

Η διατροφική διαταραχή της υπερφαγίας, αλλά και γενικότερα η διαταραγμένη σχέση με το φαγητό που μπορεί να οδηγήσει σε υπερκατανάλωση αυτού, αντιμετωπίζεται μέσω της ψυχοθεραπείας και της διατροφικής συμβουλευτικής. Η ψυχοθεραπεία θα βοηθήσει τον καθένα να αποκτήσει μια υγιή σχέση με το φαγητό, να αλλάξει την εικόνα σώματος που έχει για τον εαυτό του, αλλά και να αυξήσει την αυτοεκτίμηση του. Από την άλλη η διατροφική συμβουλευτική θα συμβάλλει στην κατάργηση της κατηγοριοποίησης των τροφίμων σε “καλά” και “κακά” και στην εκπαίδευση γύρω από τη διατροφή, την ενέργεια και τα θρεπτικά συστατικά. 

Επομένως, η συνεργασία διαιτολόγου και ψυχολόγου είναι αυτή που θα δώσει το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα στην αντιμετώπιση των υπερφαγικών επεισοδίων και της διαταραγμένης σχέσης με το φαγητό.