Βιταμίνες – Ποιες είναι, που τις βρίσκουμε και γιατί είναι σημαντικές

Τι είναι οι βιταμίνες και ποιες είναι; 

Βιταμίνες ονομάζονται τα θρεπτικά συστατικά, τα οποία ο ανθρώπινος οργανισμός δεν μπορεί να συνθέσει, όμως είναι απαραίτητη η πρόσληψη τους σε πολύ μικρές ποσότητες από την τροφή για τη διατήρηση της ζωής του ανθρώπινου οργανισμού. Συμμετέχουν σε βασικές λειτουργίες του οργανισμού όπως η ανάπτυξη, η διατήρηση της υγείας και ο μεταβολισμός, ενώ κάθε βιταμίνη δεν εμφανίζει μόνο μία δράση στον οργανισμό, αλλά έχει ποικιλία λειτουργιών.

Οι βιταμίνες ανακαλύφθηκαν γύρω στις αρχές του 20ου αιώνα. Μέχρι τότε, οι επιστήμονες της εποχής πίστευαν ότι ο οργανισμός για να επιβιώσει χρειάζεται μόνο υδατάνθρακες, πρωτεΐνες, λίπη, ανόργανα στοιχεία (νάτριο, κάλιο κ.α.) και νερό. Μία από τις πρώτες βιταμίνες που ανακαλύφθηκε ήταν η βιταμίνη C, λόγω της εμφάνισης της νόσου σκορβούτο. Αυτή εκδηλώθηκε στους ναυτικούς που ταξίδευαν για καιρό και τρέφονταν μόνο με κονσερβοποιημένα και καθόλου φρέσκα τρόφιμα, με αποτέλεσμα να μην προσλαμβάνουν βιταμίνη C. Κατά αυτόν τον τρόπο ανακαλύφθηκαν σχεδόν όλες οι βιταμίνες. 

Οι βιταμίνες χωρίζονται σε δύο βασικές κατηγορίες: τις υδατοδιαλυτές και τις λιποδιαλυτές. Στην κατηγορία αυτήν ανήκουν η βιταμίνη C και οι βιταμίνες του συμπλέγματος Β. Οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες είναι χαρακτηριστικό ότι μετά την απορρόφηση τους δεν παραμένουν στο σώμα για μεγάλο χρονικό διάστημα, ενώ η πρόσληψη παραπάνω ποσότητας από αυτή που χρειάζεται ο οργανισμός αποβάλλεται μέσω των ούρων. Στην κατηγορία των λιποδιαλυτών βιταμινών ανήκουν βιταμίνη A, D, E και Κ. Η απορρόφηση αυτών των βιταμινών σχετίζεται με την απορρόφηση των λιπαρών και παράλληλα αποθηκεύονται στις αποθήκες λίπους στον οργανισμό, με αποτέλεσμα να μην αποβάλλονται εύκολα μέσω των ούρων, όπως παρατηρείται στις υδατοδιαλυτές βιταμίνες. 

Πως συμβάλλουν στην διατήρηση της υγείας και της απώλειας βάρους; 

Οι βιταμίνες είναι πολύ σημαντικές για τη διατήρηση της συνολικής υγείας, καθώς συμβάλλουν στη σωστή λειτουργία όλων των συστημάτων του οργανισμού. Ειδικότερα συμβάλλουν:

• στην υγεία των οστών, στην σύνθεση των απαραίτητων μορίων για τη μετάδοση σημάτων από και προς το νευρικό σύστημα
• στη διατήρηση της ακεραιότητας του δέρματος και των αρθρώσεων 
• στην παραγωγή ορμονών 
• στην υγεία της καρδιάς 
• στην πρόληψη από λοιμώξεις
• στην πρόληψη από τη δημιουργία μεταλλάξεων στο γενετικό υλικό
• στην καλή λειτουργία των ερυθρών κυττάρων 

Παράλληλα, πολλές βιταμίνες παρουσιάζουν και αντιοξειδωτικές ιδιότητες. Με βάση λοιπόν τα παραπάνω είναι κατανοητό ότι η πρόσληψη επαρκούς ποσότητας βιταμινών συνδέεται άρρηκτα με την καλή υγεία. 

Εκτός από τα παραπάνω, οι περισσότερες βιταμίνες παίζουν κεντρικό ρόλο στις μεταβολικές αντιδράσεις του οργανισμού, με αποτέλεσμα να συμβάλλουν στην ικανοποιητική ρύθμιση του. Συνεπώς, σε μια προσπάθεια απώλειας βάρους η επαρκής πρόσληψη βιταμινών είναι ιδιαίτερα σημαντική. 

Πάμε όμως να το δούμε και πιο αναλυτικά. Κατά τη διάρκεια ενός προγράμματος απώλειας βάρους, ο οργανισμός καταφεύγει στην καύση λίπους για να χρησιμοποιήσει ενέργεια. Η διαδικασία της καύσης λίπους απαιτεί μια σειρά μεταβολικών αντιδράσεων, κάποιες από τις οποίες απαιτούν ορισμένες βιταμίνες ή παράγωγά τους για να πραγματοποιηθούν. Δηλαδή, αν κάποιος δε λαμβάνει τρόφιμα πλούσια σε κάποιες βιταμίνες για μεγάλο χρονικό διάστημα, μπορεί η διαθέσιμη ποσότητα σε βιταμίνες στον οργανισμό του να μειωθεί σημαντικά, με αποτέλεσμα την αδυναμία πραγματοποίησης των αντιδράσεων καύσης λίπους στο βαθμό που είναι επιθυμητό. Επομένως, δεν αρκεί μόνο η μείωση της θερμιδικής πρόσληψης για την επίτευξη της απώλειας βάρους, αλλά χρειάζεται μια ισορροπημένη διατροφή με ποικιλία τροφίμων, φρούτα και λαχανικά, ώστε οι περιεχόμενες βιταμίνες σε αυτά να συμβάλλουν τόσο στην ίδια την απώλεια βάρους όσο και στην συνολική υγεία του οργανισμού. 

Βιταμίνες που συμμετέχουν στο μεταβολισμό

Οι βιταμίνες που συμμετέχουν στις μεταβολικές διεργασίες είναι: 

• Βιταμίνη C, Ριβοφλαβίνη (Β2), Νιασίνη (Β3): συμμετέχουν τόσο στην καύση των λιπών, όσο και στην τελική παραγωγή ενέργειας από τα διάφορα καύσιμα μόρια
• Θειαμίνη (Β1) : συμβάλλει στην καύση των υδατανθράκων, αλλά και στο τελικό στάδιο καύσης όλων των μορίων 
• Παντοθενικό οξύ: η συγκεκριμένη βιταμίνη συνδέεται άμεσα με τον μεταβολισμό των λιπών, αφού είναι υπεύθυνη για την παραγωγή ενός μορίου που προσδένεται σε αυτά, ώστε να μπορούν να πραγματοποιηθούν οι διάφορες αντιδράσεις τους
• Βιοτίνη: αποτελεί μία βιταμίνη η οποία εμπλέκεται στον μεταβολισμό και των τριών μακρομορίων, υδατανθράκων, λιπών και πρωτεϊνών 
• Φυλλικό οξύ, Βιταμίνη Β6: συμμετέχουν ενεργά στο μεταβολισμό των πρωτεϊνών 
• Βιταμίνη Β12 : συμβάλλει στο μεταβολισμό ορισμένων λιπαρών και πρωτεϊνών, ώστε αυτά να μεταβούν στο τελικό στάδιο της παραγωγής ενέργειας

Όπως μπορεί να διαπιστώσει κανείς, η πλειοψηφία των βιταμινών παρουσιάζει και κάποια μεταβολική λειτουργία. Επομένως, υποδεικνύεται η σημασία της επαρκούς πρόσληψης βιταμινών τόσο στη συνολική υγεία, όσο και στην απώλεια βάρους. 

Συμπερασματικά 

Οι βιταμίνες είναι θρεπτικά συστατικά τα οποία είναι απαραίτητα για τον άνθρωπο. Ο λόγος για τον οποίο δεν επαρκεί η μείωση στην πρόσληψη θερμίδων σε ένα πρόγραμμα απώλειας βάρους, είναι διότι ο οργανισμός δεν μπορεί να προβεί στην διαδικασία καύσης λίπους χωρίς την παρουσία των απαραίτητων βιταμινών για να πραγματοποιηθεί αυτή η διεργασία. Επομένως, ένα ισορροπημένο πρόγραμμα διατροφής σχεδιασμένο από έναν διαιτολόγο-διατροφολόγο, με ποικιλία τροφίμων, που θα παρέχει όλα τα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά είναι αναγκαίο για την επίτευξη της επιθυμητής απώλειας βάρους.